Pretraga
Posetioci zainteresovani za ovaj portfolio posetili su još:
Branislav Dimitrijević
Branislava Anđelković
Miloš Šobajić
Nina Radoičić
Dušan Otašević
Milena Obradović
Dragan Malešević Tapi
Milan Marinković Cile
Beta Vukanović
Stevan Todorović
Beogradska nova figuracija
Naglasimo odmah na početku da se nova figuracija nije manifestovala isključivo u Beogradu, ali da svojim osobenostima, izniklim na osnovama različitih kulturnih, istorijskih i tradicijskih izvorišta, predstavlja suštinsku karakteristiku mladih beogradskih umetnika.
Iako je teško govoriti o neprekinutom kontinuitetu umetničkog stvaralaštva u okviru jedne likovne tendecnije, neophodno je podsetiti se na dva momenta iz novije istorije umetnosti, za koje smatramo da su izuzetno značajni za aktuelnu pojavu nove figuracije u Beogradu:
1.Početak tridesetih godina bio je obeležen izuzetnom književnom, a potom i umetničkom aktivnošću grupe beogradskih nadrealista. Kao jedini pokret koji je u to vreme održavao žive kontakte sa izvorištima, on je predstavljao istovremeno i podstrek i uzor po svom društvenom angažovanju, svom stavu prema modernizmu i po svom sinhronom delovanju sa nadrealističkim pokretom u Evropi. Centrala – Francuska – i dalje je obeležena nadrealističkim duhom; Poljska, Čehoslovačka i Mađarska još uvek u nadrealizmu pronalaze osnovnu izvornu inspiraciju svoga stvaralaštva: u Jugoslaviji, nadrealističko raspoloženje preovlađuje uglavnom u sredinama koje nisu spremne za lake i brze promene i koje nisu posebno naklonjene promenama koje nude tehnička i tehnološka civilizacija. U tim oblastima, umetnička znatiželja je zaustavljala proces integracije i istraživanje internacionalnih vrednosti, a istovremeno je razvijala metaforičku i nadrealističku, subjektivniju viziju.
2.Novi figurativni izraz je pronašao prostor svoje egzistencije i svog razvojnog toka u Beogradu, zahvaljujući pre svega kulturnoj i umetničkoj klimi pedesetih godina, kada je jedna grupa mladih slikara bila jasno opredeljena za neonadrealizam. Umetnički uticaj Miodraga Dada Đurića na njegovu okolinu (M. Glavurtić, L. Šejka, U. Tošković, V. Radovanović, O. Ivanjicki, Lj. Popović i drugi) otvorio je širom vrata mogućnostima izražavanja instinktom i kreativnim elanom. Dado, s jedne strane i grupa umetnika okupljenih oko Medijale, nastojali su da povedu imaginarni dijalog sa svojom okolinom u koju nisu uspevali da se integrišu. Iako su svojim delom, obeleženim metafizičkim duhom, želeli da ostvare sintezu klasike, zasnovane na renesansi, i nove senzibilnosti, njihove ideje su uveliko prevazišle pojedinačne umetničke namere.
Sledeće generacije umetnika, kroz svoje nadrealsitičke i fantasmagoričke vizije, uputile su se ka istraživanju realnog, nastojeći da otkriju razloge i posledice društvenih, političkih, ekonomskih i svakako umetničkih protivurečnosti.
Dok u Hrvatskoj opstaju izvesni odblesci fantastičkog ili lirsko-himeričkog raspoloženja (Nives Kavurić-Kurtović), u Sloveniji se razvila nova figuracija prostekla iz gestualnog i kolorističkog ekspresionizma, usmerena ka subjektivnim iskustvima (Metka Krašovec, Zmago Jeraj). U srpskim sredinama pojavilo se nekoliko umetnika koji predstavljaju srž te tendencije:
Vladimir Veličković: izuzetna napetost njegove vizije - taj stravičan užas od sveprisutne smrti - pronašla je svoj plastički iskaz kroz ekspresionistički izraz, čemu doprinose izraziti crno-beli koloristički odnosi.
Živko Đak se pojavio pre dve godine u našem likovnom životu kao tipični predstavnik one mlade generacije stvaralaca koji još neposrednije i jasnije prenose atmosferu svakidašnjice koju živimo. Svest koju on ima o našoj složenoj društvenoj, psihološkoj, tehnološkoj, pa čak i političkoj situaciji preneta je samo naizgled tonom poetske reportaže.
Dušana Otaševića interesuju, reklo bi se, elementarni fenomeni i događaji bez posebne emotivne vrednosti. Njihova jednostavnost je obojena humorom i sentimentom koji su “mnogo evropskiji”, i dublji, od mnogih protagonista klasičnog pop arta. Rađeni u segmentima, od kojih bi pojedini mogli u potpunosti da budu shvaćeni u svom zaokruženom plastičkom jedinstvu, ovi radovi moraju da budu viđeni u celini kako bi se njihove ideje i precizna značenja otkrili u potpunosti.
Radomir Damnjanović-Damnjan je prešao put od grotesknih portreta do predstava napuštenih staništa u kosmičkim prostorima a danas razvija svoje pojedinostavljene prizore gde su veze sa stvarnošću samo daleke reminiscencije. Kroz prividno pojednostavljene oblike, on izražava složenu ideju prenošenja nekih aktuelnih prikaza i tako se najviše približava čisto minimalističkom izrazu.
Mesto koje ovaj neformalni krug beogradskih umetnika zauzima u svakom slučaju je određeno prilikama koje nameću vreme i mesto, kao i neposrednim uslovljenostima opšteg razvojnog toka od ideja do prakse. Međutim, širina morfoloških elemenata, raznolikost problema, mogućnosti izraza i dubina angažovanosti, kao i tehnološko umeće, u celini predstavljaju njihovu snagu sa jasno naznačenim ciljem – što je veoma redak primer u našoj istoriji umetnosti: otvoriti putevi dijaloga o primeni širih i univerzalnih kriterijuma i prosuđivanja, čije je poreklo u današnjoj opštoj, internacionalnoj umetničkoj praksi.
La Nouvelle Figuration à Belgrade, Opus International. Yougoslavie, Paris, no. 18, Juin 1970, 14-16.
Na izložbi saradnika Centra za konzervaciju i restauraciju Narodnog muzeja, održanoj maja 1980.godine, bila je zastupljena i Arhipenkova skulpto-slika pošto su na njoj izvršeni nužni zahvati (čišćenje, manje restauratorske intervencije), tako da je delu vraćen njen prvobitni koloristički karakter. Cela kompozicija ima ujednačenu gamu, smirenu skalu boj u kojoj se ritmički smenjuju tamniji i svetliji delovi: pozadina na koju je pričvršćena celina je tamno maslinaste boje, karakterističnog, neujednačenog namaza, dok su trodimenzionalni delovi u smeni ružičaste, plave, bele, oker, tamnije zelene i crne. Ritmički izdiferencirana i pikturalno vrlo senzibilna kompozicija, naglašena je delimičnim islikavanjem poentilističkih partija i naglašavanjem voluminoznosti ne samo realnim plastičnim delovima, već i iluzionistički predstavljenim formama koje ponavljaju (konus, na primer) voluminozne forme. Ova skulpto-slika pripada najzanimljivijem i svakako najznačajnijem periodu Arhipenkovog stvaralaštva koje se svojim stilskim, morfološkim osobenostima vezuje neposredno za ciklus dela nastalih počev od 1913.godine, kada je umetnik istraživao ritam, pokret, osovine oko koje pokreće svoje forme (Medrano I i II, Žena pred ogledalom, Pjero-Karusel, Žena sa lepezom, Gondolijer). Konstruktivne forme slobodnijeg izraza, figurativnog usmerenja i lirskog raspoloženja, bile su reakcija Aleksandra Arhiepnka na futurizam i kubizam kojima je udahnuo jedan novi, drukčiji život. Najbliža skulpto-slika Dvema ženama je Arhipenkova Jedna žena, takođe iz 1920.godine, sada u Muzeju u Tel-Avivu, rađena u Parizu: slične je kompozicione sheme i načina obrade formi i srodnih naznaka ženskog tela (grudi, struk, bokovi, noge) u kojima nema opisa već traženja bitnih osobenosti forme.
Arhipenko je, prema Karšanu, modernoj skulpturi dao dvadeset doprinosa, uglavnom u periodu svoga istraživačkog rada u Parizu i Nici, između 1909.i 1916.godine. Kasniji radovi analiziraju ranije postavljene probleme i često su svojim krajnjim rezultatom odraz zrelosti i dobro nađenih rešenja, što se u plastici očituje kao kompleksno i uspelo delo. U takve bez sumnje spadaju i Dve žene.
Sveske. Društvo istoričara umetnosti SRSrbije, Beograd, god. III, br.7-8, 1979,29-31.