Pretraga

Izložba “Slovačka lepota” je ujedno i podsetnik na 245 godina života Slovaka u Kisaču. Izložba će trajati do 22. septembra 2018. godine, a nadležni kustos je Branka Babić, kustos etnolog Narodnog muzeja Zrenjanin.



„Naseljavajući ove prostore u nekoliko etapa, počev već od kraja XVII veka, idući za boljim životom, Slovaci su prvobitno obitavali u nepovoljnijim životnim prilikama. Ove životne nedaće su, vremenom, težili da nadomeste lepom nošnjom, koja ih je sa jedne strane identifikovala i izdvojila od ostalih naroda, a sa druge strane zadržavajući elemente nošnje koje su sa sobom doneli održavali su čvrstu vezu sa svojim poreklom i korenima.

Usled povoljnih socijalno-ekonomskih prilika s kraja XIX pa sve do prvih decenija XX veka i nošnja doživljava procvat. Ona je za Slovake predstavljala mnogo više od običnog komada odeće. Zadržavajući u većoj meri i svoje arhaične elemente, nošnja se modifikovala, uobličavajući se i pod uticajem drugih naroda s kojima su Slovaci delili suživot na ovim prostorima. U tadašnje vreme, skupocene tkanine od kojih se izrađivala svečana nošnja, nabavljale su se u Pešti, Beču, Pragu, Bratislavi, Trstu. Koliko je nošnja bila značajna slikovito govori i podatak da su dobrostojeće porodice za izradu svečane nošnje izdvajale toliko novca koliko i za kupovinu jednog jutra zemlje.

...

Predivni portreti slovačkih devojaka, odenutih u stare slovačke nošnje, svrstani su u kapitalno delo koje smo nazvali vizitkartom Slovaka u Srbiji. Nesvakidašnji spoj tradicionalnog i modernog, uobličen kroz umetničku fotografiju, odražava i veliko poštovanje prema tri stotina godina dugoj slovačkoj kulturi i tradiciji. Da bi se upoznao naš slovački narod, pored umetničkih fotografija sa starim narodnim nošnjama, potrebno je spoznati širinu naše slovenske duše, osetiti energiju, doživeti naše gostoprimstvo, upoznati istoriju i prihvatiti našu različitost.“



deo teksta Pavela Surovog, direktora Kulturnog centra Kisač



„Zašto je vizuelni materijal, sakupljen u ovom izdavačkom poduhvatu, tako jedinstven?

Kao prvo: zato što upravo vrhunskim fotografskim odnosom duboko poštuje sve te istorijske, kulturne, identitetske, emocionalne, ali i estetske slojeve tradicionalnih odevnih predmeta, koje posmatraču prenosi. Kao drugo, što to poštovanje pokazuje na kreativan, inovativan i svež način. Lepota i slojevita narativnost tradicionalne nošnje vojvođanskih Slovaka upravo ovim načinom postaje vidljiva, čitljiva i obasjavajuća. Na bezizražajnim lutkama, na požutelim fotografijama, pa čak i na našim starim bakama i prabakama ta priča kao da je bez snage, kao da je repetitivna i zato nedovoljno uzbudljiva, kao da je davno ispričana i pohranjena ispod tankog sloja muzejske prašine.“



deo teksta prof. dr Zoroslava Spevaka