Pretraga

Posle kapitulacije vojske Kraljevine Jugoslavije 17. aprila 1941. godine, Sile Osovine odvele su u ratno zarobljeništvo oko 350.000 vojnika i oficira. Ovaj broj se u prvim mesecima njihovog robovanja smanjivao, sve dok nije ostalo oko 200.000 logoraša, mahom srpske nacionalnosti. Oni su bili transportovani, zatvarani, seljeni i preseljavani, u preko 60 stalnih i privremenih logora širom Nemačkog rajha i okupiranih teritorija. Nirnberg, Osnabrik, Zagan, Gerlic, Varburg, Barkenbirge, Hamerštajn, Aversa, Sulmona, Kortemađore, Akvapendente, danas su imena koja jedva da nam nešto govore. Sudbine ljudi koji su se borili u Aprilskom ratu i proveli godine u logorima s nadom da će se jednog dana vratiti kući – nekima ta želja nikad neće biti uslišena, dok su se drugi vratili u jednu sasvim izmenjenu otadžbinu– ostale su u senci dramatičnijih zbivanja u Drugom svetskom ratu.



Za vojnike Kraljevine Jugoslavije i njihove neposredne potomke, to je bilo duboko traumatično, lično i kolektivno iskustvo. Trag tog iskustva, za koje u novom poretku nije bilo mesta, sačuvan je u dnevničkim i memoarskim zapisima, u prozi i poeziji, na retkim fotografijama i crtežima. Osim što svedoče o teškim uslovima života u logoru, praćenog emotivnim, političkim i ideološkim tenzijama, ovi tragovi nam otkrivaju i koliko je umetnost bila presudna za duhovni opstanak zarobljenika. Ne samo da su književnost, muzika i pozorište činili svakodnevnicu podnošljivijom, dajući joj privid smisla; logori su bili i tema i poprište nastanka danas nepravedno zaboravljenih umetničkih dela...