Pretraga

Mrtva priroda [Stilleben].



Jedan od glavnih žanrova zapadne umetnosti. Predmet mrtve prirode je sve što se ne kreće ili je M R T V O [izvor: tate.org.uk].



Iako se mrtva priroda najčešće koristi za vežbanje i demonstraciju tehničke virtuoznost i sposobnosti crtanja/slikanja umetnika, mrtva priroda nije samo skup oblika, boja/pigmenata, manipulisanja sa svetlom i kompozicijskim načelima. Mrtva priroda uvek prikazuje objekte kao znakove unutar određenog semantičkog prostora. Objekti uvek nose značenje! Muzički instrument i vino su tu za zadovoljstvo, cveće u punom cvatu može označavati život i rast, peščani sat i uvenulo cveće prolaznost vremena, dok lobanja najčešće ukazuje na smrt. Lovački trofeji unutar mrtvih priroda prikazuju sukobljene sklonosti – plemstvo, zadovoljstvo lova, kulinarske specijalitete određenog podneblja, ali i kritiku, razarajući odnos između ljudi i prirode. Od Pompeje i Herkulanuma, mrtve prirode kao motiv unutar likovnih umetnosti grupišu se u istu kategoriju (žanr), ali tokom svih ovih godina, mrtve prirode se proizvode u sasvim drugačijim kulturološkim uslovima!



IV.         



Mrtva priroda kao mrtva priroda.



Rad Mrtva priroda predstavlja upravo ovaj drugačiji kulturološki uslov. Kao ambijentalna postavka unutar galerijskog prostora, prikazuje ono što i sam naslov implicira: scenu mrtve prirode. Međutim, ona se ne gradi kroz prikazane objekte, već kroz brisanje i uklanjanje centralnih motiva, ukazujući isključivo na višeslojne tragove postojanja.



Postavka Mrtve prirode shvaćena je kao mizanscena koja referiše na Specijalni Rezervat Prirode Gornje Podunavlje pod zaštitom i upravom Javnog preduzeća za gazdovanje šumama „Vojvodinašume“, i direktno upućuje na određenu kulturološku scenu – na praksu lova. SRP Gornje Podunavlje je zaštićeno prirodno dobro I kategorije, upisan u UNESCO svetsku listu, i jedno je od retkih preostalih ritskih staništa evropskog jelena (Cervus elaphus). Međutim, vrednošću jelenskih trofeja,  SRP Gornje Podunavlje je i jedno od ‘najpopularnijih lovišta Evrope’. Mrtva priroda kao umetnički gest, podvlači upravo ovu kontradiktornost, pri čemu mrtva priroda zaista postaje mrtva – jer, brisanjem prikazanog objekta stvara se suprotna strategija figuraciji! Ako nema motiva, da li mrtva priroda postaje mrtva?



V.           



Otisak.



Jedno od glavnih obeležja mrtve prirode kao slikarskog žanra je upravo isključenje ljudske figure. Ali ljudski otisak, je uvek najprisutniji! U izboru motiva i teme, u slikarskom potpisu, frakturi. Ali rad Mrtva priroda nije slikarski gest, već kritički i politički prostor! Mrtva priroda upozorava bez pigmenata i boja. Bez objekata. Tu su samo markeri i green screen, na koji se učitava ono mrtvo. Ono ubijeno. Mrtva priroda zapravo stavlja u fokus ljudski trag i činjenje kao najbitniji element unutar postavke. Umesto lovačkih trofeja stavljaju se indexi – vrećice soli, kao markeri za izgubljene živote. Mrtva priroda je povezana i sa forenzičkim zapisom, odnosno rekonstrukcijom zločina, u kojoj se opisuje kako ljudi deluju na prirodu. Rad Mrtva priroda je oblik konceptualne strategije, koja otkriva ostatke ili tragove ljudskog prisustva unutar prirodnog pejzaža. U tom svetlu, tragovi postojanja u isto vreme indexiraju ubijene životinje, ali i ljudski trag – ubistvo.



VI.         



memento mori.



Kao što i Olga Tokarčuk navodi, o zemlji svedoče njene životinje. Naš bestijalni odnos prema životinjama ukazuje na našu svest o prirodi kao objektu. O prirodi kao mrtvoj prirodi, jer će se uskoro sve životinje, biljke, iskustva i osećanja proizvoditi upravo uz ‘chroma keying’ i ‘stand-in’ markere, shvativši da smo već sve izgubili, i da smo mrtvi.





Nemanja Milenković, (1996, Novi Sad), završio osnovne akademske studije (2019) i master akademske studije (2021) na katedri za Slikarstvo na Akademiji umetnosti u Novom Sadu, u klasi profesora Dragana Matića. Od 2021. godine zaposlen je kao stručni saradnik na katedri za Slikarstvo na Akademiji umetnosti u Novom Sadu. Do sada je svoj rad prikazao na 13 samostalnih izložbi, a učestvovao je na preko 30 grupnih izložbi u zemlji i inostranstvu. Dobitnik je više priznanja i nagrada od kojih izdvaja Godišnju nagradu Departmana likovnih umetnosti za najuspešniji umetnički rad iz umetničke discipline SLIKANJE (2019). Učesnik je projekta COMMONS: Zamišljanje institucije budućnosti u okviru Goethe Instituta u Beogradu. Član je SULUV-a (Savez udruženja likovnih umetnika Vojvodine) i Šok zadruge, u okviru koje uređuje likovni program. U svom radu primarno istražuje odnos ljudi i životinja u savremenom društvu, ispitujući prostor kolektivnog identiteta, odnosno identiteta individue.



e-mail : nemanjazmilenkovic@gmail.com

website: https://nemanjamilenkovic.com/index.html



Instagram: https://www.instagram.com/nemanja____milenkovic/







Dizajn plakata: Nina Komel