Pretraga

MILENA ČUBRAKOVIĆ

8. decembar 2022 – 10. januar 2023.

Umetnička galerija „Nadežda Petrović“

Autor i kustos izložbe: Julka Marinković

Milena Čubraković zauzima osobeno i značajno mesto u razvoju slikarstva druge polovine 20. veka u Srbiji. Krajem šezdesetih i u prvoj polovini sedamdesetih godina ona je u polju apstraktne umetnosti, putem geometrijske koncepcije i konstrukcije ostvarila radikalan iskorak u promišljanju i građenju slikarskog medija, stvorivši primere čiste geometrijske apstrakcije potpuno lišene aluzija na vidljivu stvarnost.

Izložba je podsećanje na stvaralaštvo, umetničku i životnu sudbinu slikarke koja je po završetku studija i početnih stvaralačkih uspeha, umetnički razvoj i sazrevanje nastavila u Rimu u kome je živela do smrti. U novoj, umetnički podsticajnoj klimi označenoj sintagmom „posle enformela“ (po nazivu poznate problemske izložbe održane u San Marinu 1963), a posebno za vreme delovanja u okviru međunarodne umetničke grupe „Illumination“ koju je 1967. godine osnovao japanski umetnik Nobuja Abe (Nobuya Abe), Milena je razvila osoben slikarski koncept koji je bio veoma zapažen od strane italijanske kritike, a zasnivao se na istrajnom istraživanju svetlosnih (i duhovnih) kvaliteta boje u potpuno apstraktnom kontekstu, po principu modularnosti i serijalnosti. Taj koncept, blizak najaktuelnijim tendencijama u italijanskom slikarstvu u to vreme, Milena Čubraković će i posle prestanka rada grupe 1971. godine, u različitim modalitetima razrađivati do kraja života. U postavci izložbe to je, u najvećoj mogućoj meri, naznačeno i kroz nekoliko hronoloških i problemskih celina („Illumination“, „Geometrija prisutnosti“, „Geometrijske asonance“). U tu svrhu su za izložbu pozajmljena dela iz desetak muzeja, galerija i privatnih kolekcija iz Srbije.

Milena Čubraković (Bresnica, 1924 – Rim, 2004)



Rođena je u Bresnici kod Čačka 1924, gde joj je otac Svetomir Čubraković bio na službi kao upravitelj škole i učitelj. Od 1936. godine porodica živi u Beogradu, gde je Milena završila srednju školu i upisala Akademiju likovnih umetnosti. Diplomirala je 1951. u klasi profesora Nedeljka Gvozdenovića kod koga završava i specijalni tečaj 1953. godine. Počinje da izlaže na grupnim izložbama ULUS-a, a pored slikarstva, nekoliko godina se bavi ilustracijom za dečji list „Poletarac“ i ilustracijom dečje literature. Prve samostalne izložbe imala u Beogradu 1959. godine u Univerzitetskom klubu i Galeriji Muzeja primenjenih umetnosti, a iste godine odlazi u Rim gde će se stalno nastaniti, umetnički formirati i afirmisati.

U Rimu izlaže samostalno u više uglednih galerija: Fondacija Ernesta Beso (Fondazione Ernesta Besso) 1961, Galerija Stanji (Galleria Stagni) 1962, Laboratorija Etnea film (Laboratorio della Etnea film) 1973, Klub Aventino (Club Aventino) 1989. i drugim, te u okviru veoma značajnih izložbi, kao što su „Forme prezenti“ (Forme presenti) u Galeriji Skorpio (Galleria Scorpio) 1965. i posebno izložba međunarodne grupe „Illumination“ u Umetničkoj galeriji L’Arđentario (Galleria d’arte L’Argentario) u Trentu 1967. Član grupe bila i jugoslovenska umetnica Mira Brtka.

Istovremeno, prisutna je na domaćoj sceni samostalnim izložbama u Sarajevu (Izložbeni paviljon, 1970), Beogradu (Salon Muzeja savremene umetnosti, 1973), Zemunu (Narodno pozorište Beograd, Scena Zemun, 1976), učešćem na mnogim značajnim likovnim manifestacijama (Jugoslovensko trijenale likovnih umetnosti, 1967, 1970; Oktobarski salon 1967, 1968, 1969, 1971, 1972; Memorijal Nadežde Petrović, 1974) i brojnim izložbama kojima je srpska i jugoslovenska savremena umetnost predstavljana u zemlji i svetu. Pod pokroviteljstvom Fondacije Polok Krasner (Pollock Krasner Foundation) 2003. godine održala je jednu od poslednjih izložbi u Galeriji „Angelus Novus“ u Akvili i Galeriji 73 u Beogradu.

Duži period boravka u Rimu posvetila je radu na animaciji. Kao filmski crtač i slikar animator sarađivala je sa poznatim rediteljima Emanuelom Lucatijem (Emanuele Luzzati) i Đulijem Đaninijem (Gulio Gianini) u realizaciji mnogih crtanih filmova, najviše za vreme produkcije filmova o kompozitorima Rosiniju i Mocartu (Čarobna frula, Italijanka u Alžiru, Svraka kradljivica). NJeni kratkometražni crtani filmovi u produkciji Etnea filma prikazivani su na italijanskoj televiziji, a po pozivu je na Državnom institutu za film i televiziju „Roberto Roselini“ u Rimu držala seminare o dekupaž tehnici u animaciji.

Dela Milene Čubraković se nalaze u Nacionalnoj galeriji savremene umetnosti u Rimu, Muzeju savremene umetnosti u Beogradu, Galeriji Matice srpske i Muzeju savremene umetnosti Vojvodine u Novom Sadu, Galeriji „Lazar Vozarević“ i Muzeju Srema u Sremskoj Mitrovici, Umetničkoj galeriji „Nadežda Petrović“ i Narodnom muzeju u Čačku, Umjetničkoj galeriji BiH u Sarajevu i mnogim drugim javnim i privatnim kolekcijama kod nas i u Italiji.

Umrla je u Rimu 2004. godine i po želji sahranjena u rodnoj Bresnici, u čijoj školi se danas nalazi bareljefna spomen ploča sa Mileninim likom, poklon njene prijateljice Ane del Agate, umetnice i istoričarke umetnosti iz Italije, kao trajna uspomena i veza između Bresnice, Čačka i Rima.