Pretraga

Izložba „Beleške burnih odnosa“ svojim idejnim konceptom predstavlja svu složenost, mnogostrukost i intenzivnost odnosa između Austrije i Srbije, koji se najčešće gledaju samo kroz vizuru početka Prvog svetskog rata 1914. godine, kada su oni došli do najniže tačke u svojoj istoriji. Ti odnosi zapravo ne počinju 1836. godine, kada je Austrija, kao prva od velikih sila, uputila u Kneževinu Srbiju svog zvaničnog diplomatskog predstavnika. Oni obuhvataju veoma dug hronološki luk koji je započeo još u prvim decenijama XVI veka, prodorom Turaka u srednju Evropu, srpskim seobama na sever, delimičnim proširenjem Habzburškog carstva na oblasti u kojima su živeli Srbi i stvaranjem Vojne krajine, svojevrsnog bedema prema širenju Osmanskog carstva. Srbi su i u narednim vekovima nastaviti svoje seobe i masovno učestvovati u svim habzburško-osmanskim ratovima vođenim na prostoru Balkanskog poluostrva, sve do kraja XVIII veka, u iskrenoj nadi da će se uz pomoć Carevine osloboditi turske vlasti.



Doc. dr Hanes Lajdinger sa Univerziteta u Beču, dr Danilo Šarenac, naučni saradnik u Institutu za savremenu istoriju, i Vladimir Tomić, viši kustos Muzeja grada Beograda, pokušali su izložbom, kao i pratećim, vrlo iscrpnim katalogom izložbe, da prikažu upravo tu dimenziju gusto isprepletanih, bliskih, ali u isto vreme komplikovanih odnosa dva naroda, time ne zanemarujući političke suprotnosti koje su na kraju dovele do rata.



Izložba će u Konaku knjeginje Ljubice biti otvorena od 8. septembra do 5. oktobra 2014. godine. Izložena je dokumentarna građa, ali i dela slikara Paje Jovanovića, Stevana Todorovića i Pavla Simića. Predstavljene su manje poznate činjenice, kao što je podatak da je Anastas Jovanović 1854. godine načinio prve stereoskopske snimke Beča ili da je Paja Jovanović naslikao čak petnaestak portreta cara Franca Jozefa, od kojih jedan ukrašava odaje dvorca Šenbrun. Dobar primer isprepletanih odnosa je i bečki slikar srpskog porekla Eugen Ladislav Petrović, čija se većina radova čuva u Muzeju grada Beča.



Među eksponatima se nalazi i prva geografska karta Kneževine Srbije, koju je Anastas Jovanović litografisao, a u Beogradu je 1843. nacrtao Jovan Bugarski, da bi je o svom trošku zajedno izdali u Beču 1845. godine, faksimil naslovne strana završnog nacrta Ultimatuma sa dopisanom napomenom „poslednja definitivna verzija“ od 19. jula 1914, kao i objava rata Austrougarske Srbiji sa dopisanom napomenom „poslato 28. jula 1914“.



U okviru pratećeg programa izložbe na Tribini ljubitelja istorije Beograda u utorak 9. oktobra u 18 časova prof dr Hanes Lajdinger održaće predavanje „Habsburg’s responsibility – reflections on the July crisis from a new perspective“ (Odgovornost Habzburga – razmatranje Julske krize iz nove perspektive). Predavanje će biti na engleskom jeziku, uz prisustvo prevodioca za diskusiju nakon predavanja.



Izložba je rezultat saradnje Ambasade Republike Austrije u Beogradu, Instituta za savremenu istoriju i Muzeja Grada Beograda.