Pretraga

AKADEMICI - ČLANOVI LADE

Autorke izložbe: Jelena Mežinski Milovanović

Natalija Cerović



"Aktuelan izbor iz fonda Umetničke zbirke na osoben način prezentuje i instituciju kojoj izložena umetnička dela pripadaju. Odabrana umetnička dela iz Akademijine kolekcije ilustruju neke od prvobitnih aktivnosti koje je sprovodilo Društvo srpske slovesnosti i Srpsko učeno društvo, a zatim Akademija.

U fokusu su portreti srpskih prosvetitelja, reformatora srpskog jezika, filologa – članova Društva srpske slovesnosti, odnosno Srpskog učenog društva Vuka Karadžića (Paje Jovanovića) i Đure Daničića (Steve Todorovića).

Osim proučavanja srpskog jezika, Akademijina istraživanja u sferi narodne umetnosti, folklora, etnologije i etnografije ilustruje Kuća  u Mosburgu Đoke Milovanovića, koji je krajem 19. veka, u okviru projekta Srpskog učenog društva, na terenu, u okolini Beograda, na Kosmaju, ali i izvan Srbije, proučavao i beležio narodnu arhitekturu, narodne nošnje, tkanine, ćilime, vezove, likove, oruđe. Ovoj celini tematski pripada i posle Drugog svetskog rata naslikana Seljanka Zore Petrović.

Interes za nacionalnu istoriju, u okviru izbora radova za izložbu, predstavljaju Lubardina skica za Kosovski boj, Krstićev 16. avgust 1872. i posledice njegove, ali i Basarino viđenje ratnika Cara Lazara.

Kada je formirana Akademijina likovna kolekcija, težilo se osnivanju galerije likova članova ove srpske naučne i umetničke institucije, pa tako uz portret jednog od predsednika Srpske kraljevske akademije – Stojana Novakovića, rad Uroša Predića, u okviru aktuelne postavke su odabrani i portreti Đorđa Jovanovića (crtež LJube Ivanovića), Milana Rakića (bista Đoke Jovanovića), polufigura Nikole Tesle (bronza Nikole Jankovića), glava Dragoslava Srejovića (bronza Save Halugina). Jedan od osnivača Lade, član Srpskog učenog društva i Srpske kraljevske

akademije – Petar Ubavkić, vajao je lik dobrotvora Akademije – Stevana Popovića – Vackog, čija je zadužbina u Akademiji potpomagala nabavku umetničkih dela, pa tako i širenje umetničkog fonda institucije.

Neki od umetnika akademika, koji su bili članovi Lade, u okviru ove izložbe predstavljeni su kompozicijama inspirisanim filozofskim, religioznim i mitološkim temama – Stiks Bate Mihailovića i Anđeo koji lebdi nad Beogradom Todora Stevanovića.

Druge upoznajemo kroz njihov prikaz ženske lepote, kako fizičke tako i duhovne, odnosno kroz likove njihovih muza i inspiracija – Majke i deteta Bore Stevanovića, Stijovićevog ženskog Torza, njujorškog ženskog akta Miće Popovića, Reljićevih Slikara pleneriste i Amoreta, sve do lika lepe Tinke Kovačić čiji je poluprofil Marko Murat naslikao iste 1904. godine kada je osnovano Društvo Lada za koje je ovaj umetnik odabrao ime i izradio zaštitni znak – secesijski profil slovenske boginje proleća i obnove, odnosno plodnosti, leta, ljubavi i lepote.

„Zanos, nadahnuće dolaze iz svijeta duha, od vječne svetlosti, od Boga. Bez zanosa i nadahnuća ne može se zamisliti nikakvo djelo koje čovjeka uzdiže nad prosječnošću“, napisao je Marko Murat u svojim autobiografskim beleškama, definišući svojevrsni moto ove izložbe."



Jelena Mežinski Milovanović